Klaus Siegel
roman
paperback
575 pag
9075879172
Van Gruting
2003
€ 28,50

In het Frankrijk van vlak voor de Tweede Wereldoorlog staat de gevluchte Duitse jood Otto Edelstein gedurende enkele maanden de doodzieke cultuurfilosoof Walter Benjamin terzijde. Deze bezit een aquarel, »de Nieuwe Engel«, van Paul Klee, waarmee Otto een opvallende gelijkenis vertoont. De filosoof kent daar een mystieke betekenis aan toe en beseft dat hij in de jongeman zijn noodlot heeft ontmoet.

Nadat Otto inderdaad betrokken is geraakt bij de tragische dood van Benjamin, wordt hij geïnterneerd in kamp Westerbork en Drenthe. Hij wordt administrateur van het ziekenhuis en vormt een uitzondering op de andere Duitse vluchtelingen die er op weinig verheffende wijze de dienst uitmaken als de deportaties op gang komen.

Gaande weg geeft hij zichzelf de opdracht vast te leggen wat hem en de anderen overkomt en gaat hij gegevens verzamelen over de vervolgingen. Een tegenwicht biedt zijn liefdesrelatie met een fascinerende vrouw, Waldy Weisz.

Na de oorlog heeft Otto een literaire boekhandel in Amsterdam. In het Centrum '45 voor oorlogsgetraumatiseerden ondergaat hij begin jaren tachtig met weerzin groepstherapie. Zijn mensbeeld, bepaald door zijn invaliditeit, wordt er niet beter op wanneer sommige patiënten elkaar ook nog eens naar het leven beginnen te staan.

Otto beschouwt het als zijn plicht de ouders van een jongen die hij een brute moord heeft zien begaan te liquideren. Hij wordt opgenomen in een observatiekliniek, waar hij gedwongen wordt te spreken over zijn verleden en over de engelen die hem al zijn leven lang omringen. Hij ontmoet opnieuw Waldy, die hem vertelt over haar ervaringen in Auschwitz.

Rasverteller als Siegel is, heeft hij talloze andere verhalen door het boek gevlochten, bijvoorbeeld over bijeenkomsten van joodse overlevenden in een restaurant bij de Bosbaan. De roman eindigt met een met wrange humor beschreven laatste diner en een opgewekt coda.